ကမၻာေပၚကအလွဆံုး ေရတံခြန္ (၉)ခု -အပိုင္း(၁)

အခုေဖာ္ျပမွာကေတာ့ ကမၻာေပၚကအလွဆံုးေရတံခြန္(၉)ခုအေၾကာင္းကိုပါ။ကၽြန္ေတာ္တို႕ေတြ
သိၾကတဲ့အတိုင္းပါပဲေရတံခြန္ဆိုတာက ကမၻာလွည့္ခရီးသည္ေတြကိုအဖမ္းစားဆံုး ေနရာေတြ
ထဲကတစ္ခုပါပဲ။ကမ္းပါးျမင့္ျမင့္ေတြကေန အႏုပညာဆန္ဆန္က်ဆင္းေနတဲ့ေရမႈန္ေရမြားေတြေၾကာင့္
ေရတံခြန္ေတြဟာျပီျပည့္စံုတဲ့ပန္းခ်ီကားတစ္ခ်ပ္အတိုင္းပါပဲ။အခုေဖာ္ျပထားတဲ့အလွဆံုးေရတံခြန္
ေတြကကမၻာအႏွံကတစ္ေနရာဆီကပါ။ကၽြန္ေတာ္တို႕တသက္မွာဒီေရတံခြန္ေတြထဲကအနည္းဆံုး
တစ္ခုဆီကိုေတာ့ သြားေရာက္လည္ပတ္ရဖို႕ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။

(၉)ပလစ္ဗြဳိက္(စ)ေရတံခြန္မ်ား (Plitvice Falls)

ဒီေရတံခြန္ေတြကေတာ့ခရိုေအးရွားႏိုင္ငံရဲ့ပလစ္ဗိြဳက္(စ)ကုန္းျမင့္က အမ်ိဳးသားဥယ်ာဥ္ၾကီးထဲက
ပလစ္ဗြဳိက္(စ) ေရကန္ေတြမွာတည္ရွိပါတယ္။ဒီဥယ်ာဥ္ၾကီးက ေဘာ့စနီးယားနဲ႕ဟာဇီဂိုဗီးနာ
နယ္စပ္နဲ႕လည္းနီးပါတယ္။ဒီဥယ်ာဥ္ၾကီးထဲမွာ ၆၃၆မီတာ ကေန ၅၀၃မီတာအက်ယ္ရွိတဲ့
သဘာ၀အတိုင္းအဆင့္ဆင့္ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ေရကန္၁၆ခုရွိပါတယ္။ေအာက္ဆံုးေရကန္ကေရေတြက ကိုရာနာျမစ္(Korana)ထဲကိုစီး၀င္ၾကပါတယ္။

ပလစ္ဗြဳိက္(စ)ေရတံခြန္ေတြဟာဆန္းျပားတဲ့လကၡဏာေတြရွိတဲ့ Karst ေက်ာက္ေတြ
(အထူးသျဖင့္ဒိုလိုမိုက္နဲ႕လိန္းစတုန္းအမ်ိဳးအစား)ေတြၾကားမွာတည္ရွိပါတယ္။ေရကန္ေတြ
ကိုသဘာ၀အတိုင္းျဖစ္ေပၚေနတဲ့ထရာဗာတင္း(Travertine)ေက်ာက္တန္းေတြကပိုင္းျခား
ထားပါတယ္။ဒီေက်ာက္တန္းေတြဟာေရညိွေရေမွာ္ေတြ၊သစ္ရြက္ေဆြးေတြ၊ဗက္တီရီးယားေတြ ႏွင့္ကယ္(လ)ဆီယံကာဗြန္နိတ္ေတြနဲ႕ေပါင္းစပ္ျပီးအနည္းက်ျဖစ္တည္ေနတာပါ။ထရာဗာတင္း
ေက်ာက္တန္းေတြဟာ ၁ႏွစ္ကို ၁စင္တီမီတာေလာက္ျမင့္တက္ေနပါတယ္။ေရကန္ေတြရဲ့
အေရာင္ေျပာင္းလဲျခင္း(မိုးျပာေရာင္၊အစိမ္း၊အျပာ(သို႕)မီခိုးေရာင္)ကလဲသူတို႕ကို
ေက်ာ္ၾကားေစတဲ့အခ်က္ေတြထဲကတစ္ခုအပါအ၀င္ပါ။ဒီလိုေရကန္ရဲ့အေရာင္ေျပာင္းလဲျခင္းက ေရထဲမွာရွိတဲ့မ်ားျပားလွတဲ့ဓာတ္ပစၥည္းေတြသက္ရွိေတြအေပၚနဲ႕ေနေရာင္က်ေရာက္မႈ
အေပၚမူတည္ပါတယ္။

၁၉၇၉ခုႏွစ္မွာဒီဥယ်ာဥ္ၾကီးကို ယူနက္စကို(UNESCO)ရဲ့ ကမၻာ့ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္မ်ားစာရင္း ထဲကိုထည့္သြင္းခဲ့ပါတယ္။Operation Storm (4 August 1995)လို႕ေခၚတဲ့စစ္ေရး
ေလ့က်င့္မူၾကီးအျပီးမွာယူနက္စကိုဟာဒီဥယ်ာဥ္ၾကီးကိုအႏၱရာယ္က်ေရာက္ေနတဲ့ကမၻာ့အေမြအႏွစ္မ်ား
စာရင္းမွာ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့အေျခအေနအျဖစ္သတ္မွတ္ခ့ဲတယ္။ခရိုေအးရွား အစိုးရကဒီအျခအေနက ိုေသေသခ်ာခ်ာသံုးသပ္ျပီးေနာက္အဲဒီေဒသကမိုင္းတြင္းေတြဖယ္ရွားျခင္းကို အေလးထားေဆာင္ရြက္
ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ယူနက္စကိုဟာ ၁၉၉၈ခုနွစ္မွာ အႏၱရာယ္က်ေရာက္ေနတဲ့ကမၻာ့အေမြအႏွစ္မ်ားစာရင္းမွ ပယ္ဖ်က္ေၾကာင့္ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။ဒီေန႕အခ်ိန္မွာေတာ့ပလစ္ဗိြဳက္(စ)ေရကန္ေတြဟာခရိုေအးရွား
ႏိုင္ငံရဲ့ ကမၻာလွည့္ခရီးသည္ေတြကိုအဆြဲေဆာင္ႏိုင္ဆံုးေနရာျဖစ္ေနပါျပီ။ျပီးခဲ့တဲ့၂၀၀၀ခုႏွစ္မွာေတာ့ ပလစ္ဗိြဳက္(စ)အမ်ိဳးသားဥယ်ာဥ္ၾကီးကို ၁၀၂ စတုန္းရန္းကီလိုမီတာအထိတိုးခ်ဲ႕ႏိုင္ခဲ့ပါျပီ။







ပလစ္ဗြဳိက္(စ)ေရတံခြန္ရဲ့ေဆာင္းရာသီျမင္ကြင္း









အဲဒီလိုေရကန္ေတြအဆင့္ဆင့္ျဖစ္ေပၚေနၾကတာ





ေဆာင္းရာသီျမင္ကြင္းေတြ



ေဆာင္းရာသီျမင္ကြင္းေတြ



၈။ရာမိုနာေရတံခြန္မ်ား( Ramona Falls)


ရာမိုနာေရတံခြန္ေတြကေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ အိုရီဂြန္ျပည္နယ္အတြင္းကဆန္ဒီျမစ္
အထက္မွာရွိတဲ့ဟု(တ္(Hood)ေတာင္ၾကီးရဲ့အေနာက္ျခမ္းမွာတည္ရွိပါတယ္။ ေပ၃၅၇၆
(၁၀၉၀မီတာ)အျမင့္ရွိတဲ့ပစိဖိတ္သဘာ၀ေလ့လာေရးလမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္ဒီလိုသဘာ၀
ရွဴေမွ်ာ္ခင္းေတြတေမွ်ာ္တေခၚရွိပါတယ္။ရာမိုရာေရတံခြန္ေတြ(Ramora falls)ကေပ၁၂၀ (၃၇မီတာ)ေလာက္ျမင့္ပါတယ္။သူတို႕ဟာcascadesေတာင္တန္းရဲ့အျမင့္ဆံုးေတာင္ကမ္းပါးယံ
ေတြမွာတည္ရွိၾကပါတယ္။



















၇။အီဂြာဇူေရတံခြန္မ်ား(Iguazu Falls)

အီဂြာဇူေရတံခြန္ေတြဟာ ဘရားဇီး၊ပါရာေဂြးနဲ႕အာဂ်င္တီးနားနယ္စပ္ကအီဂြာဇူျမစ္ေပၚမွာတည္ရွိ
ပါတယ္။အီဂြာဇူဆိုတာကေတာ့ ဂြာရာနီ(Guarani)လူမ်ိဳးေတြရဲ့ဘာသာစကားကဆင္းသက္
လာျပီးၾကီးမားေသာေရ(y = water and ûasú = large)လို႕အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ဒီေရတံခြန္
ရဲ့ဒဏၰာရီတစ္ခုကေတာ့ နတ္ဘုရားတစ္ပါးဟာေနပီ(Naipi)လို႕ေခၚတဲ့ေဒသခံေကာင္မေလးကို
လက္ထပ္ဖို႕စီစဥ္ပါသတဲ့။ဒါေပမယ့္ ေကာင္မေလးကသူ႕ရဲ့ခ်စ္သူတာရိုဘ(Taroba)နဲ႕အတူ ေလွနဲ႕အတင္းထြက္ေျပးၾကေရာတဲ့။ေဒါသထြက္ေနတ့ဲအဲဒီနတ္ဘုရားဟာလူသားႏွစ္ဦးကိုအျပစ္ေပးဖို႕ ျမစ္ကိုခဲြကာေရတံခြန္ကိုဖန္တီးျပီ သူတို႕ကိုေရတံခြန္ထဲက်ေသေစခဲ့တယ္။ဒီေရတံခြန္ကိုပထမဆံုး
ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ဥေရာပသားကေတာ့ စပိန္ႏိုင္ငံကနယ္ပယ္သစ္ရွာေဖြသူ Alvar Nunez Cabeza
de Vaca က ၁၅၄၁ခုႏွစ္မွာေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။

အီဂြာဇူေရတံခြန္ေပါင္း၂၇၅ခုဟာ ၂.၇ကီလိုမီတာရွိတဲ့အီဂြာဇူျမစ္တေလွ်ာက္မွာရွိၾကပါတယ္။သူတို႕
ေတြထဲကတခ်ိဳ႕ေတြကေတာ့ ၈၂မီတာျမင့္မားၾကျပီအမ်ားစုကေတာ့ ၆၄မီတာေလာက္ရွိၾကပါတယ္။
အက်ယ္၁၅၀မီတာ၊အလ်ား၇၀၀မီတာ အျမင့္၈၂မီတာ ႏွင့္U ပံုသဏၭာန္ရွိတဲ့ ဂါဂန္တာဒဲဒီယာဘလို
(ေသမင္းခံတြင္း၀)လို႕ေခၚတဲ့ေရတံခြန္ကေတာ့အထင္ရွားဆံုးပါပဲ။

ဒီေရတံခြန္ဆီကိုသြားဖို႕အဓိကလမ္းေၾကာင္းႏွစ္ခုရွိပါတယ္။လမ္းေၾကာင္းႏွစ္ခုလံုးကျမစ္တဖက္တခ်က္
ဆီကိုေရာက္ပါတယ္။ဘရားဇီးႏိုင္ငံ Foz Iguacu Parana ျပည္နယ္ကိုျဖတ္သန္းတဲ့လမ္းရယ္ ၊
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့အာဂ်င္တီးနားက Misiones Puerto Iguazuခရိုင္ကေန(ပါရာေဂြးကေန လာမယ္ဆိုရင္လည္းဒီဖက္ျခမ္းကလမ္းကိုသံုးပါတယ္)လာတဲ့လမ္းရယ္ရွိၾကပါတယ္။ ဒီေရတံခြန္ရဲ့
ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ဘရားဇီးႏွင့္အာဂ်င္တီးနား၂ႏိုင္ငံလံုးရဲ့အမ်ိဳးသားဥယ်ာဥ္အျဖစ္ရပ္တည္ေနတာ
ပါပဲ။ယူနက္စကုိရဲ့ကမၻာအေမြအႏွစ္မ်ားစာရင္းထဲကိုလည္း ဘရားဇီးအမ်ိဳးသားဥယ်ာဥ္အျဖစ္၁၉၈၄ခုႏွစ္
မွာတစ္ၾကိမ္ အာဂ်င္တီးနားရဲ့အမ်ိဳးသားဥယ်ာဥ္အျဖစ္ ၁၉၈၆ခုႏွစ္မွာတၾကိမ္၂ၾကိမ္တိုင္တိုင္ထည့္သြင္း
ျခင္းခံခဲ့ရပါတယ္။







အီဂြာဇူေရတံခြန္ရဲ့ေကာင္ကင္ျမင္ကြင္း









၆။ဒီရွန္ေရတံခြန္မ်ား(Detian Falls)

ဒီရွန္ေရတံခြန္ေတြ(Detian Falls)(သို႕)ဘန္ဂီအို႕(စ)ေရတံခြန္ေတြဟာဗီယက္နမ္လိုေတာ့
သက္ဘန္ဂီလို႕ေခၚပါတယ္။ဒီေရတံခြန္ေတြဟာတရုတ္-ဗီယက္နမ္နယ္စပ္က Quy Xuan ျမစ္တ
ေလွ်ာက္မွာတည္ရွိပါတယ္။Quy Xuanျမစ္ဟာတရုတ္ႏိုင္ငံေဂါင္ဇီခရိုင္နဲ႕ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံျမိဳ႕ေတာ္
ဟန္ႏြဳိင္းရဲ့ေျမာက္ဘက္၂၇၂ကီလိုမီတာမွာရွိတဲ့ထရမ္ခမ္နယ္ေတြကိုျဖတ္သန္းစီဆင္းေနပါတယ္။

အဓိကေရတံခြန္ၾကီးက၃၀မီတာအျမင့္ကေနက်ေနတာပါ။ေရတံခြန္ငယ္ေလးေတြကလည္းေက်ာက္
ေဆာင္ေတြသစ္ပင္ေတြၾကားကေနဟိုတစ္စုဒီတစုစီဆင္းေနပါတယ္။ေရတံခြန္ေတြကေရက်သံေတြ
ဟာအေတာ္ေ၀းေ၀းကေနမိုးျခိမ္းသံလိုၾကားေနရပါတယ္။

ျပင္သစ္အစိုးနဲ႕တရုတ္ကြင္းအစိုးရ(Qing government)ၾကားနယ္စပ္သက္မွတ္ေရးတရား၀င္
စာရြက္စာတမ္း ကိစၥမ်ားမေသခ်ာမရွင္းလင္းခဲ့ေသာေၾကာင့္ ယေန႕အခ်ိန္အထိတရုတ္ႏွင့္ဗီယက္နမ္
ႏွစ္ႏုိင္ငံၾကားအဲဒီေဒသကနယ္စပ္ကိစၥဟာအျငင္းပြားစရာေတြျဖစ္ေနတုန္းပါပဲ။ယံုၾကည္သူ႕တခ်ိဳ႕
ကေတာ့ဒီေရတံခြန္ေတြအားလံုးဟာဗီယက္နမ္ရဲ့အပိုင္ျဖစ္တယ္လုိ႕ဆိုပါတယ္။နယ္ျခားေက်ာက္တိုင္
ေတြကို ၁၉၇၉ခုႏွစ္မွာျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ စီႏို-ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲအျပီမွာဖယ္ရွားဖယ္ရွားခဲ့ၾကပါတယ္။
















ပန္းခ်ီကားပမာအျမင္သာ

၅။ဗစ္တိုးရီယားေရတံခြန္မ်ား(Victoria Falls)

ဒီေရတံခြန္ကို Mosi-oa-Tunya(မိုးျခိမ္းေသာအခိုးေငြ႕)လို႕ေဒသခံေတြကေခၚပါတယ္။ဒီေရတံခြန္ကို
စေကာ့လူမ်ိဳးေလ့လာေရးသမားေဒါက္တာေဒးဗစ္လစ္ဗင္စတုန္း(Dr.David Livingstone)က
၁၈၅၅ခုႏွစ္မွာဗစ္တိုးရီးယားလို႕အမည္ေပးခဲ့တာပါ။ဗစ္တိုးရီးယားေရတံခြန္ဟာအာဖရိကေတာင္ပိုင္း
ကဇမ္ဘီယာနဲ႕ဇင္ဘာေဘြႏွစ္ႏုိင္ငံၾကားမွာရွိတဲ့ဇမ္ဘီဇီျမစ္မွာတည္ရွိပါတယ္။

ဒီေရတံခြန္ဟာဇမ္ဘီယာနဲ႕ဇင္ဘာေဘြႏိုင္ငံေတြရဲ့အမ်ိဳးသားဥယ်ာဥ္ေတြအျဖစ္တည္ရွိျပီယူနက္စကိုရဲ့
ကမၻာအေမြအႏွစ္မ်ားစာရင္းမ်ားထဲမွာလည္းပါ၀င္ပါတယ္။ဒီေရတံခြန္ဟာ ဇမ္ဘီယာႏိုင္ငံအတြက္ မိုစီအာတူညအမ်ိဳးသားဥယ်ာဥ္အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ဇင္ဘာေဘြႏိုင္ငံရဲ့ဗစ္တိုးရီးယားအမ်ိဳးသား
ဥယ်ာဥ္အျဖစ္လည္းေကာင္းတည္ရွိပါတယ္။ဒီေရတံခြန္ဟာေတာင္အာဖရိကရဲ့အဓိကဆြဲေဆာင္မႈရွိတဲ့
ေနရာေတြထဲကတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

ဗစ္တိုးရီးယားကမၻာ့အျမင့္ဆံုးနဲ႕အက်ယ္ဆံုးေရတံခြန္ျဖစ္ဖို႕ေတာင္းဆိုသင့္ပါတယ္။အက်ယ္၁၇၀၈
မီတာ(၅၆၀၄ ေပ)ႏွင့္အျမင့္၁၀၈မီတာ(၃၆၀ေပ)ရွိျပီ ကမၻာေပၚမွာအၾကီးမားဆံုးေရထုက်ဆင္းေန
တဲ့ေနရာတစ္ခုပါပဲ။တျခားထင္ရွားတဲ့ေရတံခြန္ေတြနဲ႕ႏႈိင္းယွဥ္ရင္ ေရစီးႏႈန္းကျမင့္မားပါတယ္။















ဗစ္တိုးရီယားေရတံခြန္ရဲ့ေကာင္ကင္ျမင္ကြင္း






ေရတံခြန္ထိပ္မွာေပ်ာ္စရာ(တခ်ိဳ႕အတြက္ေတာ့အသည္းယားစရာေပါ့:D)